ΟΙ ΑΡΧΑΙΟΤΗΤΕΣ ΣΤΗ ΧΕΡΣΟΝΗΣΟ ΤΩΝ ΜΕΘΑΝΩΝ
Οι ανασκαφές που έγιναν κατά το παρελθόν έφεραν στο φως πληθώρα ευρημάτων που είναι διάσπαρτα σε όλη τη Χερσόνησο των Μεθάνων. Τα σπουδαιότερα από αυτά είναι:
Ο Λόφος του Παλαιοκάστρου / Η Ακρόπολη των Μεθάνων
Στο λόφο του Παλαιόκαστρου, κοντά στο Βαθύ, βρίσκονται τα ερείπια της Ακρόπολης των αρχαίων Μεθάνων, με τα καλοδιατηρημένα από ηφαιστειακό πέτρωμα τείχη και την καλοδιατηρημένη πύλη, η οποία χτίστηκε κατά τον 4ο με 3ο αι. π.Χ., από την εποχή του Πελοποννησιακού Πολέμου. Από ευρήματα φαίνεται ότι η περιοχή είχε πρωτοκατοικηθεί από τη νεολιθική εποχή (5.000 π.Χ.). Οι ελάχιστες ανασκαφές που έγιναν στην Ακρόπολη των αρχαίων Μεθάνων έφεραν στο φως θραύσματα Μυκηναϊκών αγγείων. Επίσης ορατά ερείπια αρχαίων οικημάτων σώζονται και μέσα στη θάλασσα, από τη βυθισμένη πόλη των Μεθάνων, μεταξύ των οποίων και η προβλήτα του αρχαίου λιμανιού. Ανάμεσα στα υποθαλάσσια αρχαία ερείπια, υπάρχουν και Βυζαντινές εκκλησίες, που σημαίνει ότι οι καθιζήσεις έγιναν τα πρώτα μ.Χ. χρόνια. Σύμφωνα με τους αρχαιολόγους, η αρχαία πόλη των Μεθάνων είχε περίπου 700 σπίτια.
Ο Αρχαιολογικός χώρος του Αγίου Κωνσταντίνου & Ελένης
Ένας ακόμη αξιόλογος αρχαιολογικός χώρος, βρίσκεται στο λόφο που υπάρχει το εκκλησάκι των Αγίων Κωνσταντίνου και Ελένης, 1.5 χλμ από τα Μέθανα. Το 1990 στα θεμέλια της μικρής εκκλησίας ανακαλύφθηκε προϊστορικός οικισμός Μυκηναϊκής Εποχής του 14ου και 13ου αι. π.Χ. Σ’ ένα από τα κτίσματα του οικισμού βρέθηκαν αφιερώματα (ειδώλια και κοσμήματα), από τα οποία εκτιμάται ότι ήταν χώρος λατρείας προϊστορικής θεότητας, και πιθανόν του Ποσειδώνα. Τα ευρήματα της ανασκαφής εκτίθενται στο αρχαιολογικό μουσείο του Πειραιά.
Το Οροπέδιο "Θρονί"
Πάνω από το Μεγαλοχώρι, εκτείνεται το οροπέδιο "Θρονί" στο οποίο βρίσκεται ο μεγαλύτερος χερσαίος κρατήρας, από τους 30 κρατήρες του ηφαιστείου των Μεθάνων. Ένας πέτρινος θρόνος, βρισκόταν εκεί, ως τις αρχές του περασμένου αιώνα, του οποίου κομμάτια μεταφέρθηκαν και φιλοξενούνται στο Μουσείο του Πόρου. Μπορούμε ακόμη να συναντήσουμε έναν καλοδιατηρημένο πύργο του 4ου αιώνα πΧ και ερείπια ελαιουργείου του 3ου αιώνα πΧ.
Οι Αρχαιότητες στην κορυφή του όρους Χελώνα
Από το Μεγαλοχώρι ξεκινά λιθόστρωτο χωμάτινο μονοπάτι το οποίο μας οδηγεί στην Παναγίτσα, μια Βυζαντίνη Εκκλησία με όμορφες αγιογραφίες σε υψόμετρο 550 μέτρων, μετά από μία ώρα περπάτημα. Μετά από μια ακόμη ώρα φθάνουμε στον ακατοίκητο οικισμό της Παναγίτσας και συνεχίζοντας, μετά από μια ανηφορική διαδρομή φθάνουμε στην υψηλότερη κορυφή των Μεθάνων, τη Χελώνα (740 μ.), μετά από πεζοπορία 3,5 περίπου ωρών συνολικά. Στην κορυφή της Χελώνας βρίσκονται στρογγυλές και παραλληλόγραμμες στέρνες, πιθανότατα Βυζαντινής εποχής.
Οι Αρχαιότητες στην κοιλάδα του Σταυρόλογγου
Η κοιλάδα του Σταυρόλογγου βρίσκεται στο κέντρο της χερσονήσου και πήρε το όνομά της γιατί στην κοιλάδα αυτή διασταυρώνονται τα κυριότερα μονοπάτια της. Στην κοιλάδα αυτή υπάρχει ένας από τους παλιότερους κρατήρες ηφαιστείων στη χερσόνησο και μέσα στον ελαιώνα συναντάμε Αρχαίο Πύργο, καλοδιατηρημένο οικοδόμημα του 4ου αι.π.χ., με λαξευτές ηφαιστειακές πέτρες και μία εντυπωσιακή πύλη.
Οι Αρχαιότητες στον Άγιο Νικόλαο (Παλαιά Λουτρά)
Κατά τον αρχαίο περιηγητή Παυσανία εμφανίστηκαν στην περιοχή του Αγίου Νικολάου ιαματικές πηγές επί της εποχής του Αντιγόνου του Γονατά (277-240 π.Χ), μετά την έκρηξη της Καμμένης. Υπήρχαν λουτήρες ενώ σώζονται λείψανα δεξαμενής Ρωμαϊκής εποχής. Επίσης αρχαιότητες υπάρχουν και στην τοποθεσία Μαγούλα, δυτικά του Αγίου Νικολάου Παλαιών Λουτρών.
Οι Αρχαιότητες στην Κυψέλη (Κοσώνα)
Κατά μήκος της πορείας που καταλήγει στην ακτή, κάτω από το λόφο-κρατήρα της Κοσώνας υπάρχουν ψήγματα αρχαίου λιθόστρωτου και αρχαιότητες όπως επίσης και στο ύψωμα Ογά, ανατολικά της Κυψέλης, διασώζονται ερείπια μυκηναικής Ακρόπολης. Στην παραλία της Κυψέλης υπάρχουν ερείπια φρουρίου των κλασικών χρόνων με απομεινάρια αρχαίου ναού στο εσωτερικό του.
Οι Αρχαιότητες στα Δριτσαίϊκα
Έξω από το χωριό της περιοχής "Δριτσαίικα" υπάρχουν υπολείμματα αρχαίας λιθοδομής του 4ου π.Χ. αιώνα. Πάνω από το νεκροταφείο των Δριτσεϊκων σώζονται ερείπια αρχαίου πύργου ή ιερού. Εκεί βρέθηκε η αρχαιότερη επιγραφή των Μεθάνων, και η ταφόπετρα του Ανδροκλή (600 π.Χ- Μουσείο Πόρου).
Οι Αρχαιότητες στο νησάκι των Αγίων Αναργύρων
Το νησάκι των Αγίων Αναργύρων είναι μία μικρή χερσόνησος στην είσοδο της πόλης, απέναντι από τη Βρωμολίμνη και δίπλα στη Μαρίνα των Μεθάνων. Στο νησάκι βρίσκονται κάποια κατάλοιπα αρχαίας οχύρωσης της κλασικής και αρχαϊκής εποχής και κάτω από την εκκλησία των Αγίων Αναργύρων υπάρχουν ίχνη από τα Κυκλώπεια Τείχη του 6ου αι. π.Χ.
Αρχαιότητες που έχουν βρεθεί στη χερσόνησο των Mεθάνων
Α. Στα Μέθανα έχουν βρεθεί κατά καιρούς και εκτίθενται στο Αρχαιολογικό Μουσείο του Πόρου και του Πειραιά, πολλές αρχαιότητες:
ΑΡΧΑΪΚΟ ΕΠΙΓΡΑΜΜΑ (γύρω στο 600 π.Χ.) χαραγμένο σε κυβόλιθο από τραχείτη, επιτάφειο σήμα του Ανδροκλή, γιου του Ευμάρη.
ΕΝΕΠΙΓΡΑΦΟ ΒΑΘΡΟ ενός χάλκινου ανδριάντα του αυτοκράτορα της Ρώμης Μάρκου Αυρηλίου, ανάθημα της πόλης των Μεθάνων (175-180 μ.Χ.).
ΚΟΡΙΝΘΙΑΚΑ ΚΙΟΝΟΚΡΑΝΑ της ρωμαϊκής περιόδου και αρχιτεκτονικές τερρακόττες αυτής της περιόδου.
ΕΙΔΩΛΙΑ, ΚΟΣΜΗΜΑΤΑ και εντυπωσιακός αριθμός των ΖΩΟΜΟΡΦΩΝ ΕΙΔΩΛΙΩΝ, με τις γνωστές παραλλαγές ως προς τη διακόσμηση του σώματος (κυματοειδείς ή ευθύγραμμες ταινίες, κάθετες γραμμές με ραχιαία ταινία κλπ.), που βρέθηκαν κατά την ανασκαφή του μυκηναϊκού ιερού στον Άγιο Κωνσταντίνο των Μεθάνων.
ΤΟ ΕΙΔΩΛΙΟ ΜΥΚΗΝΑΙΟΥ ΚΡΑΝΟΦΟΡΟΥ ΙΠΠΕΑ, ιδιαίτερα σημαντικό, καθώς δεν σώζονται πολλά παραδείγματα αυτού του κοροπλαστικού τύπου σε τόσο πλήρη μορφή. Τα υπόλοιπα ευρήματα του ιερού, ειδικά οι σπανιότεροι τύποι μυκηναϊκών ειδωλίων (ταυροκαθάπτης, ιππείς και άρματα με αναβάτες) που απέδωσε η ανασκαφή του Αγίου Κωνσταντίνου, εκτίθενται σήμερα στο Μουσείο του Πειραιά.
ΠΗΛΙΝΟ ΕΙΔΩΛΙΟ ΕΦΙΠΠΟΥ ΑΝΔΡΑ που φοράει κωνικό κράνος και είναι συγκολλημένο από διάφορα τεμάχια. Από το άλογο λείπει η άκρη του ρύγχους. Ο άνδρας έχει υποτυπώδη πόδια, που είναι προσκολλημένα στη ράχη του ζώου. Τα χέρια του δηλώνονται πλαστικά με δύο λωρίδες πηλού που καταλήγουν στον λαιμό του ζώου. Διακοσμημένο με επιμήκεις και εγκάρσιες ταινίες. Ανήκει στα αναθήματα του μυκηναϊκού ιερού που ανασκάφηκε στον Αγ. Κωνσταντίνο Μεθάνων. ΥΕ ΙΙΙ Β (13ος αι. π.Χ.)
ΠΗΛΙΝΟ ΕΙΔΩΛΙΟ ΓΥΝΑΙΚΕΙΑΣ ΜΟΡΦΗΣ. Η γυναίκα είναι όρθια και φοράει χιτώνα και ιμάτιο που φθάνει επάνω από τα γόνατα. Ο δεξιός πήχυς κάμπτεται λοξά προς το στήθος κάτω από το ιμάτιο και το καλυμμένο αριστερό χέρι συγκρατεί την παρυφή του ιματίου. Το κεφάλι έχει υψηλή βοστρυχωτή κόμμωση γύρω από το μέτωπο και απλό χειροποίητο κρωβύλο πίσω. Ίχνη λευκού επιχρίσματος κυρίως στο λαιμό και το πρόσωπο και ερυθρής βαφής στην κόμμωση. Πρώιμοι ελληνιστικοί χρόνοι. Ανήκει σε ομάδα ειδωλίων που προέρχονται από το Βαθύ Μεγαλοχωρίου Μεθάνων.
ΠΗΛΙΝΟ ΕΙΔΩΛΙΟ ΠΑΙΔΙΟΥ που ιππεύει χήνα. Το παιδί είναι γυμνό, αλλά έχει το κεφάλι καλυμμένο με μυτερό σκούφο. Με το δεξί του χέρι κρατάει τη χήνα από το λαιμό, ενώ στο αριστερό, που είναι λυγισμένο μπροστά στο στήθος, κρατάει καρπό. 4ος αι. π.Χ. Ανήκει σε ομάδα ειδωλίων που προέρχονται από το Βαθύ Μεγαλοχωρίου Μεθάνων.
ΠΕΤΡΙΝΟΣ ΘΡΟΝΟΣ βρισκόταν ως τις αρχές του περασμένου αιώνα πάνω από το Μεγαλοχώρι, στο οροπέδιο Θρονί. Τα κομμάτια του βρίσκονται σήμερα στο Μουσείο του Πόρου.
Β. Άλλα αρχαία λείψανα βρίσκονται διάσπαρτα σε όλη τη χερσόνησο των Μεθάνων και έχουν βρεθεί και αυτά κατά καιρούς:
ΡΩΜΑΪΚΗ ΑΓΡΟΙΚΙΑ έχει εντοπισθεί από έρευνες της Βρετανικής Αρχαιολογικής Σχολής, ανατολικά της Πούντας, στην επόμενη προεξοχή της ξηράς.
ΘΟΛΩΤΟΙ ΤΑΦΟΙ είχαν βρεθεί στην περιοχή της Αρχαίας Ακρόπολης των Μεθάνων και κοντά στο εκκλησάκι του Αγίου Σπυρίδωνα είχε ανακαλύφθεί ένας ΜΥΚΗΝΑΪΚΟΣ ΤΑΦΟΣ.
ΑΡΧΑΙΟΣ ΝΑΟΣ βρέθηκε και καταστράφηκε στην κοιλάδα της Χειρόμας, ΝΑ της Κουνουπίτσας, κατά τη διάνοιξη δρόμου.
ΣΤΑ ΟΡΟΠΕΔΙΑ ΤΟΥ ΗΦΑΙΣΤΕΙΟΥ υπάρχουν παμπάλαιες στέρνες, ληνά-πατητήρια, καθώς και άλλα αρχαία λείψανα.
(www.koutouzis.gr/methana.htm)